អន្តរជាតិ៖ សារព័ត៌មាន The Irrawaddy បានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ បានឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីការប្រឆាំងអស់រយៈពេល ៣ ខែប្រឆាំងនឹងរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី ១ ខែកុម្ភៈរបស់យោធា ពេលនេះប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាគឺជាប្រទេសមួយដែលកំពុងបះបោរ។

ប្រទេសនេះដែលមានបទពិសោធន៍ច្រើន ការបះបោរនិងបដិវត្តរបស់ខ្លួនរួមទាំង« បដិវត្តគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» នៅឆ្នាំ ១៩៨៨ និង«បដិវត្តសារ៉ាហ្វាន» ដឹកនាំដោយព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនាក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ ដោយមិនបាននិយាយពីការតស៊ូឯករាជ្យដែលមានរយៈពេលមួយសតវត្សរ៍។ នៅឆ្នាំ ១៩៤៨ ឥឡូវកំពុងធ្វើសាក្សី«បដិវត្តនិទាឃរដូវ»។

ការបះបោរទាំងនេះបានកើតឡើងជាទៀងទាត់ក្នុងប្រតិកម្មទៅនឹងរបបផ្តាច់ការ យោធាដែលគាបសង្កត់និងរបបផ្តាច់ការ ដែលបង្កើតឡើងដោយយោធា ដែលបានចាក់ឫសនៅក្នុងប្រទេសក្នុងរយៈពេល ៦០ ឆ្នាំកន្លងមក។

បដិវត្តនិទាឃរដូវនឹងមិនកើតឡើងទេ ប្រសិនបើមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារឧត្តមសេនីយ Min Aung Hlaing មិនបានសំរេចចិត្តដណ្តើមអំណាចជាមួយការចោទប្រកាន់ក្លែងក្លាយរបស់លោក ពីការ«លួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត» នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២០ ដែលគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដី។

ចាប់តាំងពីយោធាបានដណ្តើមអំណាចមិនមែនមួយថ្ងៃបានកន្លងផុតទៅដោយគ្មានការតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋប្រហារ។

យើងអាចយល់បានបីដំណាក់កាលនៅក្នុងចលនាប្រឆាំងនឹងរបបផ្តាច់ការយោធា៖ ការតវ៉ាដោយសន្តិវិធី និងច្នៃប្រឌិតប្រកបដោយការប្តេជ្ញាចិត្ត និងវិន័យដ៏ខ្លាំងក្លានៅទូទាំងប្រទេសនៅដំណាក់កាលដំបូង។ តាមផ្លូវបង្ហូរឈាមនិងសាកសពអ្នកតវ៉ាវ័យក្មេងស្លូតត្រង់ ដែលត្រូវបានសម្លាប់ ដោយកងកម្លាំងរបស់របបនេះនៅដំណាក់កាលទី ២ ។ ហើយបន្ទាប់ពីនោះប្រជាជនមូលដ្ឋានបានយកអាវុធជាមូលដ្ឋានប្រឆាំងនឹងកងកម្លាំងដ៏ឃោរឃៅរបស់របបនេះ និងស្វែងរកការបណ្តុះបណ្តាលយោធានៅក្នុងទឹកដីរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិចនៅតាមតំបន់ព្រំដែន។

ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារ ដែលបានធ្វើដោយមេដឹកនាំផ្តាច់ការលោក Ne Win ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦២ ក្រុមប្រឆាំងជាច្រើន បានទៅតំបន់ព្រំដែន ដើម្បីបង្កើតកងទ័ពផ្ទាល់ខ្លួន ឬចូលរួមជាមួយក្រុមប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិច ដែលមានស្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរបបយោធាដើម្បីស្វ័យភាព។

បន្ទាប់ពីការបះបោរគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅឆ្នាំ ១៩៨៨ នៅតាមទីក្រុងនានាត្រូវបានកម្ទេចដោយរបបយោធា ដែលមានក្រុមបាតុកររហូតដល់ទៅ ១០.០០០ នាក់ដែលភាគច្រើនជានិស្សិតបានទៅតំបន់ព្រំដែន ដើម្បីបង្កើតកងទ័ពនិស្សិតផ្ទាល់ខ្លួន ដែលគេស្គាល់ថា រណសិរ្សប្រជាធិបតេយ្យនិស្សិតភូមា (ABSDF) ។

ការតស៊ូប្រដាប់អាវុធអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្ស នៅតែមិនទាន់សម្រេចបាននូវគោលដៅនយោបាយរបស់ខ្លួន ក្នុងការដករបបផ្តាច់ការ ទោះបីជាវាបានគ្រប់គ្រងដើម្បីរក្សាភាពធន់ទ្រាំនៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។

អសមត្ថភាពរបស់ពួកគេដើម្បីទទួលបានជ័យជំនះចុងក្រោយនៅក្នុងការតស៊ូប្រដាប់អាវុធរបស់ពួកគេបាននាំឱ្យក្រុមប្រដាប់អាវុធភាគច្រើនដោះស្រាយជាមួយយោធាដែលមានឥទ្ធិពលនិងរបបមុន ៗ និងឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់។

ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាបានឈានដល់ការសន្និដ្ឋានយ៉ាងច្បាស់ថា ការឆ្លើយតបដែលអាចទទួលយកបានចំពោះរដ្ឋប្រហារនេះ ដែលហាក់ដូចជាអាចធ្វើទៅបានដើម្បីបង្ហាញអំពីទស្សនៈរបស់យោធាថា ប្រសើរជាងមេដឹកនាំមុនគឺការដករបបផ្តាច់ការយោធាតាមរយៈបដិវត្ត។

ក្រុមអ្នកតវ៉ាជាច្រើនបានដឹងថាមធ្យោបាយតែមួយគត់ ដើម្បីស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺការដកហូតរបបផ្តាច់ការយោធាទាំងស្រុង។ បើមិនដូច្នោះទេយោធាតែងតែវិលត្រឡប់មកសម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យវិញ។

នេះគឺជាវគ្គសិក្សាខុសគ្នាពីអ្វីដែលបានកើតឡើងដោយការបះបោរនិងបដិវត្តពីមុន។ វាជាទិដ្ឋភាពចាំបាច់នៃបដិវត្តនិទាឃរដូវនេះ ហើយជាទស្សនៈមួយដែលសហគមន៍អន្តរជាតិនិងអ្នកសង្កេតការណ៍ខាងក្រៅជាច្រើនមិនយល់ច្បាស់។

មេដឹកនាំបរទេសខ្លះជាពិសេសមេដឹកនាំអាស៊ីនៅតែជឿជាក់ថា បើគ្មានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំយោធាទេ បញ្ហានយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ា មិនអាចត្រូវបានដោះស្រាយបានទេ។ ប៉ុន្តែចំពោះប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាមានការព្រួយបារម្ភ - យ៉ាងហោចណាស់ក្រុមអ្នកតវ៉ាវ័យក្មេងទាំងនោះ ដែលកំពុងទទួលការបណ្តុះបណ្តាលយោធានៅតាមព្រំដែនរបស់ប្រទេស - គំនិតដែលថា យោធាអាចដើរតួនាទីណាមួយនាពេលអនាគតនៅក្នុងនយោបាយរបស់ប្រទេសនេះមិនអាចទទួលយកបានទៀតទេ៕

ប្រភព៖ The Irrawaddy ប្រែសម្រួល៖ នង ណារិន